Jeśli jesteście rozwiedzeni i ten rodzic, u którego dziecko nie mieszka (najczęściej były mąż – ojciec dziecka) nie ma ograniczonej władzy rodzicielskiej to obowiązkowa jest zgoda tego rodzica na wyjazd dziecka za granicę i to zarówno na pobyt stały, czasowy, jak i nawet na wakacje. Wyjazd z dzieckiem bez takiej zgody może być uznany za tzw porwanie rodzicielskie.
Wymóg uzyskania zgody drugiego rodzica nie dotyczy tylko sytuacji, gdy:
- został on całkowicie pozbawiony władzy rodzicielskiej;
- władza rodzicielska została mu ograniczona i wśród pozytywnych uprawnień, które pozostawiono – czyli tych, które wyraźnie zostały wymienione w wyroku – bo tam się wymienia tylko to, co pozostaje do decydowania obojgu rodzicom, nie ma decydowania o zmianie pobytu dziecka.
W braku porozumienia między rodzicami co do zmiany miejsca pobytu dziecka (w tym wyjazdu za granicę) konieczne będzie zwrócenie się do sądu opiekuńczego o taką zgodę ( w praktyce jeden rodzic chce wyjazdu, a drugi odmawia, więc zwracamy się do sądu, aby wyraził taką zgodę zamiast tego rodzica, która odmawia) – na podstawie art. 97 § 2 k.r.o. Sprawy takie podlegają rozpoznaniu w postępowaniu nieprocesowym (art. 582 k.p.c.), a wydane w tym postępowaniu postanowienie sądu opiekuńczego rozstrzygające o istotnej sprawie dziecka zastępuje porozumienie rodziców. Oznacza to, że decyzja sądu zastępuje zgodę rodzica, który tej zgody odmawiał.
Wyjazd z dzieckiem za granicę bez zgody drugiego rodzica może też okazać się niemożliwy z powodu braku paszportu (dziecko albo w ogóle do tej pory paszportu nie mało, albo termin ważności tego paszportu wygasł). Wniosek o paszport muszą złożyć obydwoje rodzice. Podjęcie decyzji w kwestii wystąpienia z takim wnioskiem należy do istotnych spraw dziecka, o których rodzice rozstrzygają wspólnie, natomiast w braku porozumienia między nimi rozstrzyga sąd opiekuńczy również na podstawie art. 97 § 2 k.r.o. Podobnie, jak w kwestii zgody na wyjazd dziecka za granicę, tak również sprawy o paszport podlegają rozpoznaniu w postępowaniu nieprocesowym (art. 582 k.p.c.), a wydane w tym postępowaniu postanowienie sądu opiekuńczego rozstrzygające o istotnej sprawie dziecka zastępuje porozumienie rodziców.
Adwokat dr Joanna Dominowska
