Organizacje realizujące cele społecznie nie są postrzegane jako podmioty prowadzące działalność gospodarczą. Coraz częściej organizacje realizujące cele społecznie użyteczne prowadzą działalność gospodarczą i są ważnymi uczestnikami rynku. W niniejszym artykule przedstawiono możliwe rozwiązania systemowe kwestii prowadzenia działalności gospodarczej przez takie organizacje. Mowa jest przy tym o organizacjach realizujących cele społecznie użyteczne, a nie o organizacjach non-profit, właśnie dlatego, że obok misji społecznie pożytecznej osiągają one zysk, nawet jeśli nie działają bezpośrednio dla zysku.

Przedstawiono rozwiązania w Austrii, gdzie działalność taka jest dopuszczalna jedynie w bardzo ograniczonym zakresie, przez polski model pośredni, do niemieckiego, w którym brak jest ograniczeń w prowadzeniu tej działalności. Jednocześnie zwrócono uwagę na fakt, że dopuszczalność, nawet nieograniczona, prowadzenia działalności gospodarczej przez organizacje trzeciego sektora, nie powinna się wiązać z rozszerzeniem na tę działalność przysługujących im przywilejów w zakresie świadczeń publiczno-prawnych, w tym zwłaszcza, podatku od zysku.

Wskazano, że systemy common – law wprowadzają pojęcia powiązanej działalności gospodarczej – related business activity, dla której, mimo że jest działalnością nastawioną na zysk, utrzymuje zwolnienia podatkowe. Z kolei polski system wprowadza szereg ograniczeń dla organizacji, którym przyznano status organizacji pożytku publicznego.

Wnioski są jednak takie, że przerzucania kosztów pomiędzy działalnością preferowaną a niepreferowaną podatkowo w każdym wypadku może stanowić pole do nadużyć i dlatego najprostszym rozwiązaniem wydaje się, przy nieograniczonym dopuszczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez wszystkie organizacje, opodatkowanie zysku z działalności gospodarczej.

Joanna Dominowska
Przegląd Prawa Handlowego, nr 10 (254) z 2013 r.