Ulga podatkowa na dzieci po rozwodzie rodziców

Z ulgi podatkowej na dzieci PO rozwodzie rodziców może skorzystać zarówno ojciec, jak i matka, jeśli oboje mają władzę rodzicielską i faktycznie ją wykonują, bez względu na to, z którym z rodziców mieszka dziecko (czyli bez względu na to, przy którym z rodziców sąd w wyroku faktycznie oznaczył miejsce zamieszkania dziecka i również bez względu na to, przy którym z rodziców dziecko faktycznie zamieszkuje – jeśli np. po wyroku rodzice jednak nieco inaczej podzielili się opieką nad dzieckiem).

Ważne jest to, żeby oboje rodzice mieli przez sąd powierzoną władzę rodzicielską (to też sąd ustala w wyroku rozwodowym) tzn. żeby żadnemu z nich ta władza rodzicielska nie była odebrana ani nawet ograniczona. Ważne jest jednak także i to, żeby oboje rodzicie nie tylko mieli formalnie pozostawioną pełnię władzy rodzicielskiej, ale także faktycznie ją wykonywali. Interpretacja organów skarbowych jest bowiem taka, że nie można utożsamiać pojęcia „wykonywanie władzy rodzicielskiej” z pojęciem „przysługiwanie władzy rodzicielskiej”.

Co do tego ostatniego warunku można sobie na przykład wyobrazić, że po rozwodzie jeden z rodziców wyjechał za granicę i przestał wykonywać władzę rodzicielską. To nie musi od razu znaczyć, że zerwał z dzieckiem kontakty, bo władza rodzicielska to nie to samo, co kontakty). Władza to decydowanie o istotnych sprawach dziecka, takich jak wybór szkoły, zajęć dodatkowych, sposobu leczenia. Jeśli tym jeden z rodziców przestał się zajmować, to jeśli drugi będzie potrafił udowodnić to przed urzędem skarbowym, to jemu będzie przysługiwała cała ulga podatkowa, nawet jeżeli faktycznie władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom(tak też wynika z wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 27.07.2016, sygn. II FSK 2378/15). Oznacza to, że po rozwodzie każde z rodziców ma prawo do rozliczenia ulgi. Ważne jest oczywiście także to, czy rodzice ze względu na swoje dochody w ogóle mają do niej prawo (czy nie przekroczyli limitu odliczenia). O limitach odliczeń pisałam we wcześniejszym poście.

Jeżeli zatem oboje rodzice wykonują władzę rodzicielską, każde z nich może skorzystać z odliczenia. Dokonują odpisu po połowie lub w dowolnej, ustalonej przez siebie proporcji. Jeśli nie dojdą do porozumienia w tej sprawie, przysługującą kwotę ulgi muszą podzielić na równe części.

Oczywiście urząd może sprawdzić, czy zasady odliczenia ulgi przyjęte przez rodziców mają odzwierciedlenie w rzeczywistości. To trudne zadanie dla urzędu. Musi bowiem faktycznie sprawdzić, jak wygląda życie rodziny. Oczywiście, gdy, jak w podanym wyżej przykładzie, jeden z rodziców wyjechał za granicę, jest to dużo łatwiejsze, niż udowodnić, że władzy rodzicielskiej nie wykonuje rodzić, który jest na miejscu. Trzeba by pokazać np. maile, smsy, w których prosi się rodzica o jaką decyzję i brakuje odzewu. Pomocny byłby w takim wypadku też wniosek do sądu (po rozwodzie już rejonowego – właściwego dla miejsca zamieszkania dziecka) o zmianę wyroku rozwodowego w zakresie władzy rodzicielskiej przez jej ograniczeniu temu z rodziców, który mimo formalnego jej przyznania w wyroku rozwodowym, przestał z tego prawa ale i obowiązku korzystać. Sprawa nie musi być rozstrzygnięta, wystarczy, żeby była w toku. Kłopoty na pewno pojawią się wtedy, gdy nie mogą się dogadać co do podziału ulgi i każde z nich odliczyło całą kwotę. O tym co zrobić, gdy taka sytuacja miała miejsce i jesteśmy wzywani przez urząd skarbowy do korekty naszego zeznania w następnym poście.

Katowicka Izba Skarbowa, numer interpretacji: 2461-IBPB-2-2.4511. 1117.2016.1.MZA

Adwokat dr Joanna Dominowska

Kancelaria prawa cywilnego w Warszawie.
Specjaliści od rozwodów.

Written by Dr hab Joanna Dominowska