Formalnie zgodnie z prawem podatkowym ulgę na dzieci może odliczyć ten podatnik, który ma pełnię władzy rodzicielskiej nad swoimi dziećmi. Przy tym to od decyzji małżonków zależy, w jakiej proporcji każde z nich skorzysta z tej ulgi. Gdy dzieci jest więcej niż jedno, możliwość skorzystania z ulgi nie zależy przy tym od wysokości osiągniętego przez każdego z małżonków dochodu a w przypadku jednego dziecka jeżeli dochody podatnika i jego małżonka pozostających przez cały rok podatkowy w związku małżeńskim (nawet w trakcie rozwodu) nie przekroczyły razem 112 000 zł.
Szczegółowe regulacje prawne przedstawię poniżej, natomiast teraz chcę wyjaśnić, co one znaczą w praktyce dla małżonków w trakcie postępowania rozwodowego. Otóż interpretacje podatkowe są takie, że każdy przypadek należy traktować indywidualnie. Najważniejsze jest to, że organy podatkowe przy ocenie, czy podatnik miał prawo skorzystać z ulgi nie będą brały pod uwagę tylko tego, czy każdemu z rodziców formalnie przysługuje władza rodzicielska, ale to, czy dany rodzic w trakcie rozwodu faktycznie, na bieżąco i na co dzień tę władzę wykonuje. Oznacza to, że choć przepisy nie uzależniają możliwości skorzystania z ulgi podatkowej od tego u którego z rodziców zabezpieczono miejsce pobytu dziecka na czas rozwodu lub od tego, któremu formalnie przyznane są tylko kontakty z dzieckiem, to faktycznie te kryteria będą brane pod uwagę przy ocenie, czy obydwoje rodzice w trakcie rozwodu mają prawo skorzystania z ulgi na dziecko. Ten rodzic, który faktycznie sprawuje opiekę, wykonuje władzę rodzicielką (decyduje o istotnych sprawach dziecka), sprawuje pieczę będzie miał prawo do skorzystania z ulgi w całości, a ten, który sporadycznie kontaktuje się z dziećmi, albo kontaktuje się nawet dość często ale nie korzysta ze swoich uprawnień wynikających z władzy rodzicielskiej tj. nie chodzi na wywiadówki, nie chodzi do lekarzy, nie kontaktuje się z placówkami edukacyjnymi, nie ma prawa do odliczenia ulgi. Nie ma przy tym niestety znaczenia, czy tak się dzieje na skutek braku aktywności tego rodzica, czy z powodu utrudniania mu tego przez drugiego rodzica.
Podstawy prawne:
Art. 27f ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2016 r., poz. 2032 ze zm.), od podatku dochodowego obliczonego zgodnie z art. 27, pomniejszonego o kwotę składki, o której mowa w art. 27b, podatnik ma prawo odliczyć kwotę obliczoną zgodnie z ust. 2 na każde małoletnie dziecko, w stosunku do którego w roku podatkowym:
1. wykonywał władzę rodzicielską;
2. pełnił funkcję opiekuna prawnego, jeżeli dziecko z nim zamieszkiwało;
3. sprawował opiekę poprzez pełnienie funkcji rodziny zastępczej na podstawie orzeczenia sądu lub umowy zawartej ze starostą.
Zgodnie z art. 27f ust. 2 ustawy, odliczeniu podlega za każdy miesiąc kalendarzowy roku podatkowego, w którym podatnik wykonywał władzę, pełnił funkcję albo sprawował opiekę, o których mowa w ust. 1, w stosunku do:
1. jednego małoletniego dziecka – kwota 92,67 zł, jeżeli dochody podatnika:
a. pozostającego przez cały rok podatkowy w związku małżeńskim i jego małżonka, nie przekroczyły w roku podatkowym kwoty 112.000 zł,
b. niepozostającego w związku małżeńskim, w tym również przez część roku podatkowego, nie przekroczyły w roku podatkowym kwoty 56.000 zł, za wyjątkiem podatnika samotnie wychowującego małoletnie dziecko wymienionego w art. 6 ust. 4, do którego ma zastosowanie kwota dochodu określona w lit. a;
2.dwojga małoletnich dzieci – kwota 92,67 zł na każde dziecko;
3. trojga i więcej małoletnich dzieci – kwota:
a. 92,67 zł odpowiednio na pierwsze i drugie dziecko,
b. 166,67 zł na trzecie dziecko,
c. 225 zł na czwarte i każde kolejne dziecko.
Odliczenie, o którym mowa w ust. 2 pkt 2 lub 3, przysługuje podatnikowi określonemu w ust. 1, który co najmniej przez jeden dzień roku podatkowego wykonywał władzę, pełnił funkcję lub sprawował opiekę, o których mowa w ust. 1, w stosunku do więcej niż jednego dziecka (art. 27f ust. 2b ww. ustawy).
Jednocześnie jak stanowi art. 27f ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, odliczenie dotyczy łącznie obojga rodziców, opiekunów prawnych dziecka albo rodziców zastępczych pozostających w związku małżeńskim. Kwotę tę mogą odliczyć od podatku w częściach równych lub w dowolnej proporcji przez nich ustalonej.
