Po rozwodzie istnieje możliwość przyznania przez sąd alimentów na rzecz byłego małżonka. Podstawy przyznania tych alimentów są uzależnione od orzeczenia wyłącznej winy w rozkładzie pożycia.
W związku w powyższym rozróżnia się następujące postacie obowiązków alimentacyjnych byłych małżonków:
- ZWYKŁY OBOWIĄZEK ALIMENTACYJNY – gdy nie orzeczono wyłącznej winy, wtedy musi być dowód NIEDOSTATKU
Art. 60 § 1 KRO reguluje możliwość zasądzenia alimentów na małżonka w sytuacjach, gdy:
- winni rozkładu pożycia są oboje małżonkowie;
- sąd na zgodny wniosek nie ustalał winy rozkładu pożycia stron;
- sąd stwierdził, że żadna ze stron nie była winna rozpadu rodziny.
Jeżeli zatem powyższe warunki zostały spełnione to małżonek rozwiedziony, który nie został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia i który znajduje się w niedostatku, może żądać od drugiego małżonka rozwiedzionego dostarczania środków utrzymania w zakresie odpowiadającym usprawiedliwionym potrzebom małżonak uprawnionego do alimentów oraz możliwościom zarobkowym i majątkowym zobowiązanego.
Dla uzyskania alimentów muszą zatem istnieć następujące przesłanki:
-
stan niedostatku – sytuacja materialna, która musi pojawić się w wyniku rozwodu po stronie małżonka domagającego się alimentów,
-
możliwości drugiego małżonka – małżonek, który będzie zobligowany do płacenia alimenty musi posiadać odpowiednie możliwości zarobkowe i majątkowe.
Pojęcie niedostatku należy rozumieć jako brak jakichkolwiek środków utrzymania, jak również jako sytuację, kiedy uzyskane środki nie wystarczają na pełne zaspokojenie usprawiedliwionych potrzeb małżonka (a więc takich, których zaspokojenie zapewni uprawnionemu normalne warunki bytowania, odpowiednie do jego stanu zdrowia i wieku). Sąd przy ocenie niedostatku porównuje sytuację materialną byłych małżonków. Dlatego też nie traci z pola widzenia sytuacji materialnej małżonka zobowiązanego, a więc jego możliwości zarobkowych i majątkowych. Jeżeli więc sytuacja ta nie będzie pozwalała na przyczynianie się w żadnym stopniu do utrzymania małżonka pozostającego w niedostatku, to sąd nie zasądzi alimentów.
- OBOWIĄZEK ALIMENTACYJNY MAŁŻONKA WYŁĄCZNIE WINNEGO – wystarczy dowód POGORSZENIA SYTUACJI ŻYCIOWEJ MAŁŻONKA NIEWINNEGO
Zupełnie inaczej przedstawia się sprawa, gdy rozwód orzeczono z wyłącznej winy jednego małżonka. W takim przypadku małżonkowi niewinnemu dużo łatwiej jest uzyskać alimenty. Nie musi on bowiem wykazywać wystąpienia stanu niedostatku. Wystarczające jest wykazanie, że w wyniku rozwodu sytuacja materialna małżonka niewinnego uległa pogorszeniu. W orzecznictwie wskazuje się, że celem tego uregulowania, o którym mówi art. 60 § 2 w KRO, jest zapobieżenie sytuacji, w której rozwód miałby spowodować pogorszenie w istotny sposób sytuacji materialnej małżonka niewinnego w porównaniu z sytuacją, w której znajdowałby się w prawidłowo funkcjonującym małżeństwie. Sąd może zatem stwierdzić, że małżonek wyłącznie winny jest zobligowany do przyczyniania się do zaspokajania usprawiedliwionych potrzeb małżonka niewinnego w „odpowiednim” zakresie. „Odpowiedni” zakres zaspokajania potrzeb materialnych nie oznacza tylko wyrównywania niedostatku (jak w przypadku opisanym wyżej w pkt 1), jednak z drugiej strony nie idzie on aż tak dalego, aby zrównywać stopę życiową obojga rozwiedzionych małżonków. W rzeczywistości służy on zapewnieniu małżonkowi niewinnemu takiej stopy życiowej, jaką miał zapewnioną w trakcie trwania związku małżeńskiego – przy założeniu, że związek ten funkcjonuje prawidłowo. Jeżeli po rozwodzie stopa życiowa małżonka niewinnego uległa pogorszeniu, sąd zasądzi na jego rzecz alimenty.
WYGAŚNIĘCIE OBOWIĄZKU ALIMENTACYJNEGO
Zgodnie z brzmieniem art. 60 § 3 KRO obowiązek alimentacyjny między rozwiedzionymi małżonkami wygasa:
- w razie zawarcia przez uprawnionego do alimentów nowego małżeństwa;
- po upływie 5 lat od orzeczenia rozwodu, jeżeli zobowiązanym jest małżonek, który nie został uznany za winnego rozkładu pożycia – chyba że >ze względu na wyjątkowe okoliczności sąd, na żądanie uprawnionego, przedłuży wymieniony termin pięcioletni
Należy pamiętać o tym, że w przypadku uznania jednego z małżonków za wyłącznie winnego rozpadowi pożycia, obowiązek alimentacyjny NIE WYGASA NIGDY, CZYLI MOŻE TRWAĆ DO KOŃCA ŻYCIA MAŁŻONKA NIEWINNEGO. O tym, jak na ten obowiązek wpływała zawarcie przez małżonka niewinnego ponownego małżeństwa, a co z kolei w przypadku gdy ponowne małżeństwo zawrze małżonek winne, w kolejnym artykule na naszej stronie…..
Nawet w tej krótkiej notatce wiele jest pojęć niedookreślonych: „niedostatek”, „wyjątkowe okoliczności”, „istotne pogorszenie sytuacji materialnej”. To nie przypadek ani nie błąd ustawodawcy – prawo musi zawierać takie ogólne klauzule, żeby „pomieścić” jak najwięcej różnych sytuacji życiowych każdego z Państwa. Starałam się je krótko wyjaśnić, szersze wyjaśnienia zawsze w czasie porady prawnej.
